Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej jako święto obchodzony jest 2 maja. Co roku tego dnia Polacy z dumą eksponują flagi na zewnątrz. Każdy z nas może uczcić Biało-Czerwoną poprzez jej wywieszenie np. w oknie lub na balkonie swojego mieszkania czy przed domem. Flaga Polski jest z nami we wszystkich ważnych chwilach. Podczas wydarzeń podniosłych i uroczystych, ale także w dni żałoby po stracie wybitnych i odważnych Polaków, w momentach wzruszeń i radości.

Polska flaga jest złożona z dwóch poziomych pasów: białego i czerwonego. Jej kolorystyka oparta jest o barwy godła polskiego – białego orła w czerwonym polu. W czasie m.in. drugiej wojny światowej kolory te były symbolem niezłomności narodu i woli zwycięstwa, budziły nadzieję na wolność. Polskie barwy narodowe po raz pierwszy zostały uregulowane w uchwale Sejmu Królestwa Polskiego z 7 lutego 1831 r., ale historia flagi sięga aż dynastii Piastów.

Zasady oraz dobre praktyki godnego postępowania
wobec polskich symboli państwowych

Zasady ogólne

• Każdy obywatel może eksponować symbole państwowe, manifestując w ten sposób tożsamość narodową oraz przywiązanie do swojego państwa.
• Symbole Rzeczypospolitej Polskiej należy zawsze otaczać szacunkiem. Jest to zarówno prawo, jak i obowiązek wszystkich obywateli, a także organów państwowych, instytucji oraz organizacji. Ochronę prawną symboli RP gwarantuje Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.
• Należy dbać, aby symbole Rzeczypospolitej Polskiej umieszczane były zawsze w godnym i honorowym miejscu, a także uprzywilejowanym względem symboli innych państw oraz innych znaków.
• Symbole RP można przedstawiać w formie artystycznych interpretacji. Interpretacje nie mogą jednak ujmować im godności oraz być traktowane jako oficjalnie reprezentujące państwo polskie.
• Wizerunki symboli państwowych, używane przez instytucje reprezentujące państwo polskie, muszą odpowiadać wzorom określonym w ustawie z dnia 31 stycznia 1980 r. o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej oraz pieczęciach państwowych (z późn. zm.).
• Symboli państwowych nie można wykorzystywać do celów komercyjnych. Nie należy umieszczać ich na przedmiotach przeznaczonych do obrotu handlowego, jak również przeznaczonych do jednorazowego lub krótkotrwałego użytku. Nie należy też używać ich wyłącznie w charakterze elementów dekoracyjnych.
• Symbole innych państw powinny być otaczane szacunkiem oraz traktowane tak, jak byśmy chcieli, aby inni traktowali nasze symbole.

Flaga Rzeczypospolitej Polskiej

Szacunek dla flagi

• Flaga Rzeczypospolitej Polskiej może być eksponowana każdego dnia przez wszystkich obywateli, instytucje oraz organizacje.
• Wywieszając flagę z okazji świąt państwowych, dajemy wyraz uhonorowania oraz obchodzenia przez nas święta.
• Z flagą Rzeczypospolitej Polskiej należy obchodzić się z szacunkiem – zarówno, gdy wywiesza się ją lub zdejmuje, jak i podczas przechowywania, gdy nie jest eksponowana.
• Flaga powinna być zawsze zadbana. Kiedy wypłowieje lub się podrze, powinno wymienić się ją na nową.
• Miejsce umieszczenia flagi powinno być honorowe, nie ujmujące jej godności oraz zapewniające jej dobrą widoczność o każdej porze dnia i nocy.
• Flagi państwowej nie używa się do nakrywania stołów, mównic czy pojazdów. Nie powinno się również nakrywać nią odsłanianych tablic lub pomników. Zamiast niej lepiej posłużyć się biało-czerwoną wstęgą.
• Na fladze państwowej oraz jej wizerunkach nie należy umieszczać napisów ani grafik. Nie należy też mocować do niej jakichkolwiek przedmiotów.

Flaga na drzewcu oraz na maszcie

• Najbardziej godnym sposobem eksponowania flagi jest umieszczenie jej na drzewcu lub maszcie.
• Flaga eksponowana na drzewcu powinna powiewać oraz swobodnie opadać. Nie może jednak dotykać podłoża ani żadnej innej płaszczyzny. Flaga nie powinna być również zawinięta ani okręcona wokół drzewca.
• Flaga na maszcie, poza okresem żałoby narodowej, powinna zawsze powiewać na samym jego szczycie.

Podnoszenie flagi na maszt

• Flagę na maszt wciąga się płynnym, energicznym ruchem, natomiast opuszcza powoli.
• Podczas podnoszenia flagi państwowej na maszt osoby w jego pobliżu powinny stać, zachowując powagę i spokój. Mężczyźni w ubraniach cywilnych powinni zdjąć nakrycia głowy. Wzrok kieruje się na podnoszoną flagę.
• Obywatele nie powinni umieszczać flagi na maszcie znajdującym się na szczycie ich domów czy innych prywatnych zabudowań. Umieszczenie takie jest oznaką, że wewnątrz budynku sprawowane są funkcje państwowe. Osoby prywatne wywieszają flagi przy wejściu do swego budynku, z okna lub na balkonie, mogą także ją podnieść na maszcie przed swym budynkiem.

Barwy RP w pionie

• Eksponując flagę lub barwy państwowe w pionie, kolor biały powinno się umieścić po lewej stronie dla patrzącego od frontu. Kiedy flaga państwowa mocowana jest w pionie do masztu, kolor biały, jako ważniejszy, odpowiadający bieli Orła Białego, powinien znajdować się przy maszcie.

Honorowe miejsce flagi RP

• Na terytorium Polski flaga państwowa powinna zajmować zawsze honorowe miejsce względem symboli innych państw oraz symboli innych rodzajów.
• Przyjmuje się, że honorowym miejscem dla flagi jest prawa strona (mównicy, stołu prezydialnego, sceny lub występującej osoby) – czyli lewa strona dla patrzącego od frontu.
• Jeżeli jest taka możliwość – flagę umieszcza się po prawej stronie wejścia do budynku, okna czy bramy wjazdowej (lewej stronie dla patrzącego od frontu).
• Kiedy eksponowane są obok siebie flaga RP i wizerunek Orła Białego, flagę umieszcza się po prawej stronie orła (lewej stronie dla patrzącego od frontu).
• Na pojazdach flagę RP umieszcza się po ich prawej stronie. Kiedy z oficjalnych pojazdów Rzeczypospolitej Polskiej korzystają przedstawiciele innych państw, flagę Rzeczypospolitej Polskiej umieszcza się po prawej, zaś flagę gościa po lewej stronie.

Właściwe eksponowanie wielu flag

• Kiedy flaga RP eksponowana jest wraz z flagami innych państw, wszystkie powinny mieć ten sam rozmiar oraz być umieszczone na tej samej wysokości. Swoim umiejscowieniem nie powinny sugerować zwierzchnictwa lub wyższości jednego państwa nad pozostałymi.
• Na jednym maszcie lub drzewcu razem z flagą Rzeczypospolitej Polskiej nie może wisieć żadna inna flaga.
• Eksponując flagę Rzeczypospolitej Polskiej wraz z innymi flagami, należy ją wciągać na maszt lub wywieszać jako pierwszą, a opuszczać lub zdejmować jako ostatnią.
• W razie wspólnych wystąpień polskiego przedstawiciela oraz przedstawiciela innego państwa protokół dyplomatyczny dopuszcza kurtuazyjne ustąpienie honorowej prawej strony fladze goszczonego państwa – ale tylko wewnątrz pomieszczeń.

Precedencja/kolejność flag

• Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej flaga RP ma pierwszeństwo przed każdą inną. O dalszej kolejności flag decyduje kolejność alfabetyczna państw.
• W razie wspólnego eksponowania flag różnych rang i rodzajów stosujemy następującą kolejność:

1) flaga państwa gospodarza,

2) flaga województwa,

3) flaga powiatu,

4) flaga gminy,

5) flagi polskich służb, w tym wojskowych,

6) flaga polskich organizacji czy instytucji,

7) flaga innego państwa,

8) flaga Unii Europejskiej,

9) flaga organizacji międzynarodowej,

10) flaga okolicznościowa.

• W razie wspólnego eksponowania (czy umieszczenia na budynku) parzystej liczby flag, flaga Rzeczypospolitej Polskiej powinna zostać umieszczona po lewej stronie dla patrzącego od frontu. Kolejne w hierarchii są flagi na lewo od niej (na prawo dla patrzącego od frontu).
• W razie wspólnego eksponowania nieparzystej liczby flag, flaga Rzeczypospolitej Polskiej powinna zostać umieszczona pośrodku. Kolejne w hierarchii są flagi umieszczone na przemian na prawo oraz na lewo od niej.
• Kiedy eksponujemy skrzyżowane flagi, flaga ważniejsza w hierarchii powinna znajdować się po stronie prawej (lewej dla patrzącego od frontu), zaś jej drzewce powinno być nad drzewcem drugiej flagi.

Żałoba narodowa

• Na skutek tragicznych wydarzeń Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej może ogłosić żałobę narodową. W trakcie żałoby flagi państwowe opuszcza się do połowy masztów.

Opuszczanie flagi do połowy masztu

• Podczas żałoby flagi nieznajdujące się uprzednio na masztach powinno się wpierw podnieść na szczyt masztu, po czym powoli opuścić do jego połowy. Zdejmując flagę po zakończeniu żałoby, wciąga się ją ponownie na szczyt masztu, następnie dopiero powoli opuszcza się i zdejmuje.
• Kiedy flaga RP eksponowana jest łącznie z flagami innych państw lub flagami innych rodzajów, na czas żałoby pozostałe flagi powinny zostać zdjęte z masztów. Po zakończeniu żałoby najpierw podnosi się flagę państwową do góry, a potem dowiesza się flagi uprzednio zdjęte.

Flaga z kirem

• Flagi wywieszone na drzewcach na znak żałoby przewiązuje się u góry kirem – czarną wstęgą o długości podobnej do wysokości flagi. Flag umieszczonych na masztach nie przewiązuje się kirem.
• Poza okresem żałoby narodowej nie powinno się opuszczać flagi RP do połowy masztu. Wyjątek mogą stanowić flagi opuszczane w jednostkach wojskowych lub innych formacjach mundurowych na znak żałoby po żołnierzu lub funkcjonariuszu zmarłym podczas pełnienia służby. Inne instytucje na znak żałoby mogą wywiesić zamiast flagi państwowej flagę koloru czarnego.

Flaga w trakcie ceremonii pogrzebowej

• W trakcie oficjalnej ceremonii pogrzebowej flagę państwową umieszcza się na trumnie tak, aby kolor biały znajdował się nad sercem zmarłego. Banderę wojenną lub flagę z godłem RP kładzie się w poprzek trumny tak, aby wizerunek Orła znajdował się na wysokości piersi zmarłego. Urnę z prochami zmarłego przewiązuje się biało-czerwoną szarfą.
• Na trumnie nakrytej flagą można umieścić jedynie oznaki godności zmarłego – czapkę mundurową czy wstęgę orderową Orderu Wojennego Virtuti Militari lub Orderu Krzyża Wojskowego. Przed złożeniem trumny do grobu flagę należy złożyć. Zwyczajowo przekazuje się ją najbliższym zmarłego.

Flaga z godłem RP

• Flaga państwowa z godłem Rzeczypospolitej Polskiej nie powinna być używana przez obywateli. Służy ona przedstawicielom RP za granicą. Podnoszona jest również na cywilnych lotniskach, w kapitanatach, bosmanatach oraz na statkach jako morska bandera. Może być również używana przez Wojsko Polskie w trakcie wizyt zagranicznych gości.

Pozostałe informacje oraz wskazówki

• Należy zwrócić uwagę, aby posiadana flaga miała właściwe proporcje wynoszące 8:5.
• Zużytą flagę, jeżeli nie przedstawia szczególnej wartości historycznej, powinno się zniszczyć z należytą godnością – na przykład rozdzielając barwy.

opracowanie:
Biblioteka Szkolna
mgr Małgorzata Zielińska
mgr Agata Hajdas